นักวิชาการศึกษา คือ
ตำแหน่งนักวิชาการศึกษา คือ ข้าราชการส่วนท้องถิ่น ที่อยู่ในแท่งวิชาการ ระดับปฏิบัติการ หมายถึงเมื่อเริ่มบรรจุในตำแหน่งนี้ ท่านคือข้าราชการระดับปฏิบัติการ (หรือซี 3 เดิม)ครับ และจะพบนักวิชาการศึกษาได้ในเกือบทุก อปท. เพราะปัจจุบันนี้ อปท. ได้จัดตั้งโรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเป็นของตนเองแล้ว นักวิชาการศึกษาจึงจำเป็นที่อย่างน้อย อปท. ควรต้องมีไว้ นอกจากภาระหน้าที่ในการดูแลงานการศึกษาแล้ว บางแห่งยังมีหน้าที่รับผิดชอบงานทางด้านศาสนาและวัฒนธรรมอีกด้วย ตลอดจนงานกีฬาก็เข้าอยู่ในหน้าที่ของนักวิชาการศึกษาเช่นเดียวกัน ว่ากันง่ายๆ คือ งานการศึกษา งานประเพณีต่างๆ งานเกี่ยวกับคุณครู ก็จะมีนักวิชาการศึกษาที่คอยดูแลรับผิดชอบอยู่ครับ
หน้าที่นักวิชาการศึกษา
ปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการจัดการศึกษาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในด้านต่าง ๆ ตามที่ได้รับมอบหมาย ดังนี้ ปฏิบัติงานเกี่ยวกับงานวิชาการศึกษา โดยศึกษา วิเคราะห์ วิจัย วางแผน การแนะแนว การศึกษาและอาชีพ เพื่อการจัดการศึกษาขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมถึงการศึกษาวิเคราะห์ วิจัยหลักสูตร การสร้างและพัฒนาหลักสูตรของวิชาการต่าง ๆ ในความรับผิดชอบของทางราชการ การวิเคราะห์ วิจัยและการพัฒนาหนังสือและแบบเรียน การวางแผนการศึกษา การจัดพิพิธภัณฑ์ทางการศึกษา จัดทำมาตรฐานสถานศึกษา ตลอดจนการให้หรือจัดบริการส่งเสริมการศึกษาโดยใช้เทคโนโลยี ศึกษา วิเคราะห์ วิจัย ทำความเห็นสรุปรายงาน และเสนอแนะเกี่ยวกับการศึกษาและส่งเสริมการวิจัยการศึกษา การวางโครงการสำรวจเก็บรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลและสถิติทางการศึกษา ติดตาม ประเมินผล ดำเนินการและแก้ไขปัญหาขัดข้องต่าง ๆ ในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับการวิเคราะห์วิจัยและเสนอแนะการปรับปรุง เปลี่ยนแปลงหลักการระเบียบปฏิบัติ ตลอดจนแนวทางพิจารณาเรื่องต่าง ๆ ฝึกอบรมและให้คำปรึกษาแนะนำในการปฏิบัติงานแก่
เจ้าหน้าที่ระดับรองลงมา ตอบปัญหาและชี้แจงเรื่องต่าง ๆ เกี่ยวกับงานในหน้าที่ เข้าร่วมประชุมคณะกรรมการต่าง ๆ ตามที่ได้รับแต่งตั้ง เข้าร่วมประชุมในการกำหนดนโยบายและแผนงานของส่วนราชการที่สังกัด
นอกจากนั้น ยังทำหน้าที่จัดทำแผนและระบบสารสนเทศ งานการเจ้าหน้าที่ งานการศึกษาปฐมวัยและการศึกษาขั้นพื้นฐาน งานบริหารโรงเรียน งานบริหารวิชาการ งานการศึกษานอกระบบและตามอัธยาศัย งานฝึกและส่งเสริมอาชีพ ส่งเสริมศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม และปฏิบัติหน้าที่อื่นที่เกี่ยวข้อง
ความน่าสนใจของตำแหน่งนี้
1. ทุก อปท. มีงานการศึกษา จึงจำเป็นต้องมี "นักวิชาการศึกษา"
2. นักวิชาการศึกษา จะได้ทำหน้าที่ดูแล ประสานงานกับโรงเรียนหรือศูนย์พัฒนาเด็กเล็กของท้องถิ่น แล้วแต่กรณีไป
3. นักวิชาการศึกษา สามารถสมัครเป็นสมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์ครูได้
4. นักวิชาการศึกษา ถ้ามีใบประกอบวิชาชีพครู สามารถโอนย้ายไปเป็นครูได้
5. นักวิชาการศึกษา จากการจัดสอบแข่งขันครั้งที่แล้ว (เมื่อปี2557) มีผู้สอบผ่านทั้งประเทศ เพียง 66 คน และทุกคนได้รับการบรรจุเรียบร้อย ... แต่ อปท. มีความต้องการนักวิชาการศึกษา รวมแล้วมากกว่า 300 อัตรา
คุณวุฒิที่ต้องมีสำหรับตำแหน่งนี้
มีคุณวุฒิอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้
1. ได้รับปริญญาตรีหรือคุณวุฒิอย่างอื่นที่เทียบได้ในระดับเดียวกัน ในสาขาวิชาหรือทางศึกษา ศึกษาศาสตร์ หรือในสาขาวิชาหรือทางอื่นที่ ก.จ., ก.ท. หรือ ก.อบต. รับรองให้บรรจุและแต่งตั้งเป็นพนักงานครูหรือข้าราชการครูได้
2. ได้รับปริญญาโทหรือคุณวุฒิอย่างอื่นที่เทียบได้ในระดับเดียวกัน ในสาขาวิชาหรือทางศึกษา ศึกษาศาสตร์ หรือในสาขาวิชาหรือทางอื่นที่ ก.จ., ก.ท. หรือ ก.อบต. รับรองให้บรรจุและแต่งตั้งเป็นพนักงานครูหรือข้าราชการครูได้
3. ได้รับปริญญาเอกหรือคุณวุฒิอย่างอื่นที่เทียบได้ในระดับเดียวกัน ในสาขาวิชาหรือทางศึกษา ศึกษาศาสตร์ หรือในสาขาวิชาหรือทางอื่นที่ ก.จ., ก.ท. หรือ ก.อบต. รับรองให้บรรจุและแต่งตั้งเป็นพนักงานครูหรือข้าราชการครูได้
** ไม่มีใบประกอบวิชาชีพครู ก็สามารถสมัครสอบในตำแหน่งนักวิชาการศึกษาได้
ความเติบโตในสายงาน "นักวิชาการศึกษา"
ตามมาตรฐานกำหนดตำแหน่งนั้น นักวิชาการศึกษาปฏิบัติการ สามารถเลื่อนตำแหน่งเป็นระดับชำนาญการได้ โดยหากมีวุฒิปริญญาตรีจะใช้เวลา 6 ปี แต่หากมีวุฒิปริญญาโทใช้เวลา 4 ปี และเมื่อครองตำแหน่งระดับชำนาญการครบ 4 ปีแล้ว จะสามารถเลื่อนตำแหน่งเป็นชำนาญการพิเศษ หรือจะเลือกสอบคัดเลือกขึ้นเป็นหัวหน้าฝ่าย (อำนวยการต้น) ก็ได้เช่นกัน
นักวิชาการศึกษา สอบบรรจุอย่างไร
เริ่มต้นให้เตรียมตัวสอบในภาค ก (ภาคความรู้ความสามารถทั่วไป)
จากนั้นอ่านหนังสือเตรียมสอบในภาค ข โดยขอบเขตเนื้อหาที่เคยถูกกำหนดไว้ มีดังนี้
1. พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540
2. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
3. พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ. 2551
4. พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2537 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
5. ความรู้ที่เกี่ยวกับงานตาม "ลักษณะงานที่ปฏิบัติของตำแหน่งที่สมัครสอบ"
สรุป
สำหรับท่านที่สนใจจะสอบในตำแหน่งนี้ และชื่นชอบในงานด้านการศึกษา จะมีงานที่ท้าทายคือ การจัดทำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาการศึกษา และแผนพัฒนาการศึกษา
จากการสอบครั้งที่แล้ว ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของ อปท. ดังนั้นในแต่ละ อปท. ยังมีกรอบอัตราว่างอยู่ ขอให้ท่านเตรียมตัวเองให้พร้อมและเสริมความรู้ให้เหนือกว่าคนอื่นๆ
และในการสอบครั้งที่ผ่านมา ตำแหน่งนี้ค่อนข้างเป็นที่นิยมเลยทีเดียว แต่มีคนสอบผ่านแค่ 66 คนเท่านั้น
จึงเป็นที่การันตีได้ว่า ถ้าท่านสอบผ่านขึ้นบัญชีได้ แนวโน้มที่จะได้บรรจุสูงมาก